Zührevi hastalıklar, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar olarak da bilinir. Bu hastalıklar, cinsel ilişki sırasında bir kişiden diğerine geçebilen enfeksiyonlar veya hastalıklar grubudur. Zührevi hastalıklar, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir ve tedavi edilmediğinde kalıcı sağlık sorunlarına, kısırlığa, doğurganlık problemlerine, hatta ölüme neden olabilir. Zührevi hastalıklar, genellikle bakteriyel, viral ya da parazitik etkenlerle meydana gelir. Dünyada her yıl milyonlarca yeni vaka tespit edilmekte ve cinsel sağlık konusunda farkındalık yaratmak, bu hastalıkların yayılmasını önlemek için son derece önemlidir.
Bu yazıda, zührevi hastalıkların ne olduğuna, yayılma yollarına, belirtilerine ve tedavi yöntemlerine odaklanacağız.
Zührevi Hastalıkların Yayılma Yolları
Zührevi hastalıklar, temel olarak cinsel ilişki yoluyla bulaşır. Bununla birlikte, bazı zührevi hastalıklar, doğrudan temas veya ortak eşyaların kullanımıyla da bulaşabilir. Örneğin, cilt teması yoluyla bulaşabilen siğiller, bazı hastalıkların belirtileri arasında yer alabilir. Ayrıca, doğum sırasında anne ile bebeği arasında da geçiş olabilmektedir.
Cinsel ilişki dışında bulaşan bazı hastalıklar da vardır. HIV/AIDS, bu tür hastalıklar arasında yer alır. HIV virüsü, kan yoluyla da bulaşabileceği gibi, cinsel ilişki sırasında da geçebilir. Cinsel yolla bulaşan hastalıklar sadece vaginal ilişkiyle değil, anal ve oral seks yoluyla da yayılabilir.
Aşağıda cinsel ilişki yoluyla bulaşabilen bazı yaygın zührevi hastalıklar hakkında bilgi vereceğiz:
1. Chlamydia (Klamidya)
Klamidya, dünyada en yaygın cinsel yolla bulaşan bakteriyel enfeksiyonlardan biridir. Çoğu kişide belirgin semptomlar göstermediği için bu hastalık “sessiz enfeksiyon” olarak adlandırılır. Ancak tedavi edilmediği takdirde, kısırlık, pelvik inflamatuar hastalık (PID) ve dış gebelik gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Belirtiler:
- Kadınlarda; vaginal akıntı, pelvik ağrı, cinsel ilişki sırasında ağrı, idrar yaparken yanma hissi
- Erkeklerde; idrar yaparken yanma, peniste akıntı, testislerde ağrı
Klamidya tedavi edilebilir bir hastalık olup, antibiyotiklerle iyileştirilebilir.
2. Gonore (Bel Soğukluğu)
Gonore, bir diğer bakteriyel cinsel yolla bulaşan hastalıktır. Bu hastalık, genital bölgede, boğazda, anüste ve gözlerde enfeksiyonlara neden olabilir. Tedavi edilmediği takdirde, gonore ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Belirtiler:
- Kadınlarda; anormal vaginal akıntı, cinsel ilişki sırasında ağrı, idrar yaparken ağrı
- Erkeklerde; sarı-yeşil renkli akıntı, idrar yaparken ağrı
- Her iki cinsiyette de boğazda enfeksiyon belirtisi (ağrılı yutkunma)
Gonore de antibiyotiklerle tedavi edilebilir. Ancak, son yıllarda bazı gonore türlerinin antibiyotiklere karşı direnç kazandığı gözlemlenmektedir, bu da tedavi sürecini zorlaştırabilir.
3. Sifiliz (Frengi)
Sifiliz, cinsel yolla bulaşan bakteriyel bir hastalıktır ve genellikle “pencil” gibi bir yara ile başlar. Tedavi edilmediği takdirde, vücutta organlara zarar verebilir ve ölüme neden olabilir. Sifiliz, erken dönemde tedavi edilirse tamamen iyileştirilebilir.
Belirtiler:
-
- evre: Genital bölgede ağrısız yara
-
- evre: Deri döküntüleri, vücutta kabarcıklar, ateş
-
- evre: Organlara zarar verir, kalp, beyin gibi önemli organlarda kalıcı hasar oluşturabilir.
Sifiliz, penisilin ve diğer antibiyotiklerle tedavi edilebilir.
4. HIV/AIDS
HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezlik Virüsü), bağışıklık sistemini zayıflatarak vücudu enfeksiyonlara karşı savunmasız hale getiren bir virüstür. HIV, cinsel ilişki, kan yoluyla veya doğrudan temasla bulaşabilir. Tedavi edilmediği takdirde, HIV ilerleyerek AIDS’e (Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu) dönüşebilir. AIDS, bağışıklık sisteminin neredeyse tamamen çökmesine ve ölümcül hastalıklara yol açabilir.
Belirtiler:
- İlk enfeksiyon sırasında grip benzeri semptomlar
- İlerleyen dönemlerde sürekli yorgunluk, kilo kaybı, ateş, gece terlemeleri
HIV virüsüne karşı kesin bir tedavi yoktur, ancak antiretroviral tedavi (ART) ile virüsün yayılması engellenebilir ve HIV ile yaşayan kişiler sağlıklı bir yaşam sürebilirler.
5. Human Papillomavirus (HPV) ve Siğiller
HPV, cinsel ilişki yoluyla bulaşabilen bir virüstür. Bazı HPV türleri, genital siğillere yol açarken, diğer türler ise rahim ağzı kanserine, anal kanser veya baş ve boyun kanserine neden olabilir. HPV enfeksiyonu genellikle semptom göstermez, bu yüzden bulaşıcı olduğu fark edilmeden yayılabilir.
Belirtiler:
- Genital bölgede siğiller
- HPV virüsü çoğu zaman kendiliğinden yok olur, ancak bazı türler kanser riskini artırabilir.
HPV’nin önlenmesi için aşılar mevcuttur. Aşı, genç bireylere uygulandığında HPV enfeksiyonları ve buna bağlı kanserlerin önlenmesine yardımcı olabilir.
6. Herpes Simplex Virüsü (HSV)
Herpes virüsü, genellikle genital bölgeyi etkiler ve ağrılı yaralara neden olur. HSV-1 genellikle dudaklarda soğuk yaralara yol açarken, HSV-2 genellikle genital bölgede enfeksiyona neden olur. Herpes virüsü, aktif dönemlerde cinsel ilişki yoluyla bulaşır ve vücutta ömür boyu kalabilir.
Belirtiler:
- Genital bölgede ağrılı yaralar
- Kaşıntı ve yanma hissi
Herpesin tedavisi yoktur, ancak antiviral ilaçlar ile enfeksiyonun semptomları kontrol altına alınabilir ve yeniden enfeksiyon riskinin azalması sağlanabilir.
Zührevi Hastalıklardan Korunma Yöntemleri
Zührevi hastalıkları önlemenin en etkili yolu, güvenli cinsel ilişki yöntemlerine dikkat etmektir. Bunun için aşağıdaki adımlar önerilir:
- Prezervatif Kullanımı: Cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanmak, zührevi hastalıkların bulaşma riskini önemli ölçüde azaltır.
- Birden Fazla Cinsel Partnerden Kaçınma: Birden fazla cinsel partnerle ilişki, zührevi hastalıkların bulaşma riskini artırır.
- Düzenli Test Yaptırma: Cinsel yolla bulaşan hastalıklar, çoğu zaman belirti göstermeyebilir. Düzenli olarak test yaptırmak, hastalıkların erken teşhisini sağlar.
- Aşılar: HPV ve Hepatit B gibi bazı hastalıklar için aşılar mevcuttur. Bu aşılar, hastalıkların bulaşmasını engellemeye yardımcı olabilir.
Sonuç
Zührevi hastalıklar, genellikle cinsel ilişki yoluyla bulaşan ve çeşitli sağlık problemlerine yol açabilen hastalıklardır. Bu hastalıkların çoğu tedavi edilebilir olsa da, tedavi edilmediği takdirde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Korunma yöntemlerine dikkat etmek, düzenli sağlık kontrolleri yapmak ve hastalık belirtileri görüldüğünde hemen bir doktora başvurmak, zührevi hastalıkların yayılmasını engellemeye yardımcı olabilir.